همه چیز درباره بی اختیاری ادرار در خانم ها و آقایان ,

چیزی که میتواند بیشتر از خود بی اختیاری ادرار برای شما یا قهرمان زندگیتان دردسر ایجاد کند، ناآگاهی یا نگاه نادرست نسبت به آن است. چنین نگاهی این مسالهی ساده را به یک بحران غیرضروری و سخت تبدیل میکند که میتواند اثرات منفی زیادی روی کیفیت زندگی بگذارد. مطالب این بخش شما را با مفاهیم اولیه بیاختیاری ادرار، دلایل ابتلا، انواع بیاختیاری ادرار، عوامل موثر بر ایجاد و یا تشدید آن و همچنین روشهای علمی رویارویی با آن آشنا میکند.

اگر در هنگام دفع ادرار با مشکل در کنترل مواجهید، بی اختیاری ادرار نامیده میشود. این به معنای از دست دادن کنترل بر روی مثانهتان خواهد بود. روش درمانی انتخابی از سوی شما و پزشکتان به نوع بی اختیاری ادراری و مقدار اذیت شدن شما توسط نشانه های آن بستگی خواهد داشت.

عوامل خطرساز در بروز بی اختیاری ادراری در زن:

افزایش سن :

افزایش سن به عنوان یک عامل خطرساز مهم مطرح است. از سویی با ورود به سن یائسگی در خانمها و کاهش سطح هورمونهای جنسی شلی عضلات و تاندون های کف لگن بیشتر شده که طبیعتاً بروز بی اختیاری ادرار استرسی را افزایش میدهد. همچنین در دهه 7 و 8 زندگی به علت تغییرات بافتی در عضله مثانه، اختلالات انقباضی در مثانه شایعتر شده و بی اختیاری ادراری فوریتی افزایش مییابد. از سوی دیگر به علت بیماریهای همراه در سنین پیری مانند دیابت، فشارخون، نارسایی قلبی، سکته قلبی و سکته مغزی، اختلالات مغزی مانند دمانس، پارکینسون و الزام به استفاده از داروهای متعدد برای بیماریهای همراه، شیوع بی اختیاری ادراری در سنین پیری تشدید میشود.

حاملگی :

افزایش احتمال بروز بی اختیاری ادرار به ویژه نوع بی اختیاری استرسی در طول حاملگی و افزایش آن با سن حاملگی روی میدهد. البته پس از زایمان در طی سه ماه اول درصورتی که ورزشهای کف لگن به طور مرتب انجام شود، بی اختیاری ادراری به طرز چشمگیری کاهش مییابد.

نوع زایمان :

در مقایسه بین سزارین و زایمان طبیعی، سزارین احتمال خطر کمتری برای بروز بی اختیاری ادراری به ویژه نوع استرسی دارد. البته نکات مهم خطرساز در زایمان طبیعی، طول مدت زایمان، استفاده از فورسپس برای زایمان طبیعی و وزن بچه بیشتر از 4 کیلوگرم است. در یک خانم یک بار حاملگی و زایمان بعدی ریسک بروز بی اختیاری ادراری را نسبت به خانمی که هرگز حاملگی نداشته یک و نیم برابر بالا میبرد که با حاملگیهای بعدی این ریسک بازهم بالاتر میرود.                                     

چاقی و داشتن اضافه وزن :

چاقی و افزایش وزن روی همه انواع بی اختیاری ادراری اثر تشدید کننده دارد. هرچند با کاهش وزن اثرات بهبودی در بی اختیاری ادراری بهطور واضح دیده میشود.      

سیگار کشیدن :

ارتباط واضحی بین بی اختیاری ادراری و سیگار کشیدن وجود دارد. سیگار باعث تشدید بیماریهای مزمن ریوی و درنتیجه سرفههای مکرر و عفونت ریوی و درنتیجه افزایش بروز بی اختیاری استرسی میشود.

رژیم غذایی :

رابطه مستقیمی بین مصرف نوشیدنیهای کافئین دار (چای و قهوه) و بی اختیاری ادراری فوریتی وجود دارد.

بیماریهای طبی :

دیابت و افسردگی دو تا از مهمترین بیماریهایی هستند که با بی اختیاری ادراری ارتباط واضح دارند.

علت بی اختیاری ادرار در زنان از زبان دکتر صابری

درمان بی اختیاری ادراری در زنان :

    نکته بسیار مهم در انتخاب درمان بی اختیاری ادراری در زنان، تشخیص نوع بی اختیاری ادراری در ابتدا توسط پزشک متخصص است. تشخیص باید بر اساس بررسی های دقیق شامل گرفتن شرح حال دقیق، معاینه شکمی و لگنی کامل، آزمایشات ضروری خون و ادرار و در موارد تکمیلی انجام نوار مثانه و سیستوسکپی مثانه صورت گیرد. علاوه بر این درمان معمولاً با توجه به دیدگاه و احساس نیاز و انتظارات بیمار و اینکه روحیات و توان جسمی بیمار چگونه است، و هزینه ها و شرایط اقتصادی و امکانات، توسط پزشک برای بیمار انتخاب میشود.

درمانهای بی اختیاری ادراری عموماً دو شیوه جراحی و غیر جراحی را شامل میشوند.

شیوههای غیر جراحی به دو صورت درمانهای نگه دارنده و درمانهای داروئی است.

درمان خانگی بی اختیاری ادرار در زنان

درمان های نگهدارنده عمدتا شامل کاهش وزن، کاهش مصرف کلی مایعات بویژه مایعات کافئین دار، الکل، مواد غذایی محرک مثانه مانند ادویه جات، رفع یبوست و انجام ورزش کگل است.

هدف از انجام تمرینات کگل در واقع حجیم شدن عضلات کف لگن و افزایش قدرت اسفنگتر ادراری است. دراین تمرین به بیمار توصیه میشود دقیقا مانند زمانی که با انقباض اسفنکتر مقعد باعث کنترل دفع گاز از روده میشود، این انقباض را همراه با انقباض اسفنکتر مجرای ادراری به مدت هفت ثانیه حفظ کند و سپس هفت ثانیه شل کند. این تمرین را میتواند روز اول با سه تا پنج مرتبه شروع کرده و روزانه افزایش دهد تا تعداد انقباضات به پنجاه بار در روز افزایش یابد. البته میتوان برای جلوگیری از خستگی ،این تعداد تمرینات را در دو یا سه وعده در روز انجام داد.                 

علت بی اختیاری ادرار در مردان ؟

مشکل پروستات

بروز مساله بی اختیاری ادراری در نتیجه مشکلات پروستات، شایع است. ممکن است پروستاتتان در نتیجه شرایطی غیر سرطانی که هیپرپلازی خوشخیم پروستات ( BPH ) نامیده میشود، بزرگتر از حالت معمول باشد. همچنین ممکن است در اثر سرطان بزرگتر از حالت معمول باشد. پروستات بزرگ شده میتواند مجرای پیشاب را ببندد. وقتی که مجرای ادرار بسته باشد، پروستات باید فشار بیشتری به خود برای خروج ادرار وارد نماید. این مساله منجر به ضخامت دیواره مثانه و ضعیف تر شدن آن خواهد شد و تخلیه کامل ادرار درون مثانه توسط آن را سخت خواهد نمود. همچنین ممکن است درگیر بی اختیاری ادراری ناشی از سرطان پروستات، یا در اثر روشهای درمانی بخصوصی که برای برداشتن پروستات به کار میرود، چون: رادیوتراپی یا جراحی شوید. جراحی میتواند مشکلاتی در عصب های کنترل کننده مثانه ایجاد نماید.

بیماری های خاص  

اسکلروز یا فلج چندگانه (با به طور خلاصه همان بیماری MS) نوعی بیماری است که به اعصاب فرمان دهنده به مثانه برای تخلیه آسیب وارد نموده و همچنین میتواند منجر به اسپاسم مثانه نیز شود. برخی شرایط دیگر که میتواند به اعصاب آسیب رسانده و مثانه شما را از ارسال یا دریافت امواج مورد نیاز در کارایی درست، باز بدارد عبارتند از :

• دیابت
• سکته
• بیماری آلزایمر
• بیماری پارکینسون

جراحی

جراحی روده بزرگ، جراحی پایین کمر و جراحی پروستات همگی از عواملی هستند که منجر به ایجاد مشکلاتی در مثانه خواهند شد. این مساله عمدتا ناشی از وارد مدن صدمه به عصب های مسیرهای ادراری در طی این جراحیها است.

افزایش سن

درست مشابه با هر عضله دیگری در بدن، مثانه هم ممکن است قدرت خود را از دست داده و منجر به تراوشاتی از آن شود.

چاقی یا عدم تحرک و تمرین

وقتی میزان تحرمتان کم شود، ممکن است با اضافه وزن روبرو شوید. با افزایش وزن، فشار بیشتری بر مثانه وارد خواهد آمد. این مساله میتواند منجر به تعدد دفعات مراجعه به دستشویی و سختی در نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی شود.

سرفه های مزمن

اگر بیماری، حساسیت یا دیگر مشکلات، شما را به حالت سرفه مدام بیاندازد، این مساله منجر به وارد آمدن فشار بیشتر برعضلات مثانه و عضلات کف لگن شود؛ اگر ضعیف باشند با نگه داشتن ادرار مشکل خواهند داشت.

عفونت مجاری ادراری

ممکن است بعضا باکتری منجر به ایجاد عفونت در مجاری ادراری شود. این عفونت میتواند منجر به ازردگی مثانه و بی اختیاری ادراری شود.

یبوست

وقتی که با خشکی مدفوع مواجه شوید، این مساله میتواند بر اعصاب سیستم ادراری فشار وارد آورده و منجر به تراوشاتی شود.

داروهای خاص

استفاده از داروهایی بخصوص مانند داروهای ادرار آور، داروهای ضد افسردگی، داروهای مسکن، داروهای مخدر یا داروهای بدون نیاز به نسخه برای سرماخوردگی یا مکلها میتواند منجر به بدتر شدن بی اختیاری ادراری شوند. بنابراین اگر چه این داروها به وجود آورنده مشکل نیستند، اما در بدتر شدن آن و نشانه هایش نقش دارند.

انواع نشانه های بی اختیاری ادراری

بی اختیاری فوری

این نوع از بی اختیاری ادراری را گاهی "مثانه بیش فعال" یا OAB نیز مینامند، البته اینها موارد یکسانی نیستند. هم زنان و هم مردان به طور شایعی با آن دست و پنجه نرم میکنند. اصلی ترین نشانه آن، احساس حتمی نیاز به ادرار است. وقتی به بی اختیاری فوری مبتلا باشید، مغزتان به مثانه دستور میدهد که باید خودش را تخلیه کند، حال ممکن است مقدار ادرار اندکی در آن وجود داشته باشد؛ و یا عضلات مثانه، ادرار را پیش از پرشدگی کامل مثانه به سمت بیرون هدایت میکند. از دیگر نشانه های آن میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

• عجله در رفتن به سوی دستشویی (و عمدتا به موقع به آن نمی‌رسید)
• عدم توانایی در نگه داشتن ادرار
• شب ادراری (لینک به مقاله شب ادراری)
• نیاز به تخلیه ادرار پس از لمس یا شنیدن صدای آب، یا بودن در جای سرد.

بی اختیاری ناشی از فشار 

اگر در نتیجه هر گونه حس فشار بر مثانه، با تراوش ادرار مواجه شدید، به این حالت بی اختیاری ادراری ناشی از فشار گفته میشود. این مشکل میتواند نشای از حالات زیر به وجود بیاید:

• سرفه
• عطسه
• خنده
• پیاده روی
• بلند کردن جسم سنگین
• تمرین ورزشی

بی اختیاری ناشی از پر بودن مثانه

این نوع از بی اختیاری ادراری، شایع ترین نوع بی اختیاری در مردان است. این مشکل زمانی که مثانه به درستی پر نمی‌شود، رخ میدهد. مثانهتان با مقدار اندکی از ادرار پر شده و خارج خواهد شد. نشانه های بی اختیاری ناشی از پر شدن مثانه عبارت خواهند بود از :

• نیاز مدام به تخلیه ادرار در شب و روز
• وجود مشکل در آغاز تخلیه ادرار
• جریان ضعیف ادرار
• زور زدن (استفاده از عضلات شکمی) به هنگام ادرار
• عدم احساس خالی شدن مثانه، حتی زمانی که ادرارتان را تخلیه کردید.
• درد هنگام ادرار
• فشار در زیر شکم

بی اختیاری عملکردی

وقتی که شرایط پزشکی یا معلولیت، چرخیدن و رسیدن به توالت را در زمان مناسب سخت نماید، تحت عنوان بی اختیاری عملکردی نامیده میشود.

بی اختیاری ترکیبی

گاهی اوقات ممکن است نشانه های بیش از یک نوع از بی اختیاری را به طور همزمان داشته باشید. معمولا بی اختیاری ناشی از فشار همزمان با بی اختیاری ادراری فوری رخ میدهد.

تشخیص بی اختیاری ادرار در مردان  

اولین گامهایی که پزشکتان برای یافتن نشانه های بی اختیاری ادراریتان باید بردارد، آگاهی یافتن از سایقه دارویی و بررسی های جسمی است. معاینه جسمی شامل معاینه آلت تناسلی مردانه، پروستات، و سیستم عصبی است. سایقه دارویی و معاینات انجام شده، در کنار آزمایشات تشخیصی معمول چون تحلیل ادرار، معمولا اطلاعات کافی برای تشخیص عوامل بی اختیاری ادراری و فراهم نمودن امکان شروع درمان را برای پزشک به همراه خواهد داشت. ممکن است پزشک از شما بخواهد تا یادداشتهای روزانه ای از مقدار مایعات نوشیده شده و همچنین زمان تقریبی و مقدار ادرارهایتان را داشته باشید. آزمایشاتی که معمولا برای تعیین نوع و دلیل بی اختیاری ادراری به کار گرفته میشوند، عبارتند از :

• پیشاب سنجی و کشت ادرار، که میتواند به منظور بررسی عفونت مجرای ادراری (UTI) یا عفونت غده پروستات، یا وجود خون یا شکر در ادرارتان انجام شود.
• آزمایش سرفه، برای بررسی ترواش ادرار به هنگام سرفه
• آزمایش فلومتری ادرار نرخ جریان ادرار در حین ادرار را اندازه گیری میکند. نمودار جریانی در حین آزمایش رسم میشود تا نرخ جریان حداکثر مشخص شود. مقدار نرخ جریان حداکثری اندک میتواند به معنای وجود مانع در مسیر یا مثانه ای ضعیف باشد که خود میتواند عاملی بر بی اختیاری باشد.
• بررسی جریان فشار، که فشار تولید شده در مثانه با تغییر جریان را اندازه گیری مینماید. بررسیها و مطالعات فشار میتواند به برقراری تمایز میان نشانه های ادراری ناشی از انسداد و موارد ناشی از مشکلات عصبی یا عضلات مثانه منجر شوند. معمولا از این آزمایش در زمانیکه دلیل نشانه های فرد مشخص نباشد استفاده میشود.
• تعیین مقدار ادرار باقی مانده، پزشکتان میتواند مقدار ادرار باقی مانده پس از تخلیله مثانه از ادرار را با وارد نمودن لوله نازکی (سوند) به داخل مثانه و یا با استفاده از تصویربرداری فراصوت، بلافاصله پس از تخلیه ادرار، اندازه گیری نماید.

درمان بی اختیاری ادرار در مردان

برخی از روش های درمان بی اختیاری ادرار در مردان عبارتست از:

مصرف دارو  

داروها براساس دلیل ایجاد بی اختیاری تجویز خواهد شد.

• داروهای ضد اسپاسم یا آنتی کولینرژیک (پادزهره کنش، خنثی کننده استیل کولین) برای تسکین مثانه (در بی اختیاری های فوری) تجویز میشود.
• در بی اختیاری های ناشی از عفونت، گاها آنتی بیوتیک تجویز میشود.

درمان تزریقی

درمان از طریق تزریقريال روشی است که در درمان بسیاری از مشکلات بی اختیاری ادراری به کار میرود. این روش درمان به شکل تزریق بدون جراحی مواد "حجمی" به بافتهای اطراف مجرای ادراری است. ایده اصلی این روش درمان در محدودسازی عضله باسطه، بدون بستگی آن که خود میتواند منجر به افزایش مقاومت خروج ادرار خواهد شد، است. این تزریق اکثرا با استفاده از بی حسی موضعی انجام میشود، که امکان انجام آن به صورت سرپائی در بیمارستان یا در مطب دکتر را فراهم مینماید. اکثر بیماران پس از تزریق، کمی با سختی در ادرار روبرو میشوند، البته نگه داشتن ادرار ممکن خواهد بود.

جراحی

اگر بی اختیاری مثانه سرریز شده در نتیجه هیپرپلازی خوش خیم پروستات ( BPH ) باشد، جراحی پروستات میتواند این مشکل بی اختیاری را بهبود بخشد.

درمان قطعی بی اختیاری ادرار در مردان با مراقبت های خانگی

در بسیاری از موارد، تغییرات رفتاری شامل تغییرات رژیم غذایی، سبک زندگی و عادات ادرار کردن میتواند برای کنترل بی اختیاری ادراری کافی باشند. تغییرات زیر در رژیم غذایی و سبک زندگی میتواند به کاهش بی اختیاری کمک نماید:

• مصرف نوشیدنی های کافئین دار و گازدار – مانند قهوه، چای و … را کاهش داده و یا از رژیم غذاییتان حذف کنید.
• سعی کنید هر غذایی که ممکن است مثانهتان را بیازارد – من جمله مرکبات، شکلات، گوجه، سرکه، عذاهای تند، محصولات لبنی را پیدا کرده و کمتر از آنها استفاده نمایید.
• اگر سیگار میکشید، آن را ترک کنید.
• اگر دارای اضافه وزن هستید، سعی کنید که با داشتن برنامه ای موثر برای کاهش آن اقدام نمایید؛ و به یاد داشته باشید که یک برنامه موثر، ترکیبی از ورزش و رژیم غذایی است.
• صرف نظر از آنکه احساس نیاز به ادرار دارید یا خیر، برنامه ای به صورت هر دو تا چهار ساعت برای ادرار تنظیم کنید.
• سعی کنید که تا جایی که امکان دارد، مثانه را دو بار خالی کنید؛ به این شکل که کمی صبر کنید و سپس دوباره اقدام به تخلیه ادرار نمایید.

تمرینات کگل برای بی اختیاری ادرار در آقایان

مراقبت های بهداشتی بی اختیاری با استفاده از پوشک بزرگسال

افرادی که دارای شرایط پزشکی هستند که موجب بروز بی اختیاری ادرار یا مدفوع می‌شوند اغلب پوشک یا محصولات مشابه را نیاز دارند.

زیرا آنها قادر به کنترل مثانه یا روده خود نیستند.

محصولات بی اختیاری در طیف گسترده ای از انواع پوشک بزرگسال شورتی و پوشک بزرگسال چسبی و هر کدام با ظرفیت و اندازه های مختلف تولید می‌شوند.

بهترین پوشک بزرگسال برای بیماران دچار عارضه بی اختیاری : پوشک بزرگسال ابری فلکس